Niedługo po zakończeniu działań wojennych w Europie, rozpoczął się 20 listopada 1945 roku, a zakończył 1 października 1946 roku, największy i najbardziej znany proces, w którym na ławie oskarżonych stanęli nazistowscy przywódcy. Po raz pierwszy zastosowano zasadę odpowiedzialności karnej przywódców państwowych za zbrodnie Wychowanie fizyczne i sport żołnierzy polskich w obozach jenieckich Wehrmachtu i NKWD (1939-1945) / Wojciech Półchłopek ; Centr. Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu. - Opole : Centr. Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, 2002. - 201 s. ; 24 cm ISBN 83-915-154-3-5 [000064858] Z105112 Raina Peter (1935-) Centralne Muzeum Jeńców Wojennych | 57 obserwujących na LinkedIn. "Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości" | Głównym przedmiotem zainteresowania Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych jest funkcjonowanie dwóch systemów jenieckich: niemieckiego i radzieckiego, w okresie II wojny światowej. Mimo amnestii pewną grupę polskich jeńców wojennych z 1939 roku (prawdopodobnie ok. 260 osób) umieszczono w obozie jenieckim NKWD w Spassku koło Karagandy (tzw. obóz spasozawodski), który powstał w sierpniu 1941 roku; jeńcy ci nie zostali zwolnieni. Pogrzeby zmarłych jeńców wojennych odbywają się tak samo jak pogrzeby wojskowych… Grób powinien być wykonany w należyty sposób” – M. Flemming, Traktowanie polskich jeńców wojennych przez Niemców i ZSRR w czasie II wojny światowej a prawo międzynarodowe, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1997, nr 3-4, s. 25-26, 34. W sześciotomowej pracy poświęconej „historii wielkiej wojny ojczyźnianej ZSRR”, oficjalnym przedstawieniu wydarzeń z lat 1941–1945, miliony sowieckich jeńców wojennych prawie w ogóle się nie pojawiają, gdyż samo ich wspomnienie byłoby przyznaniem się do błędnych decyzji strategicznych podjętych przez Stalina latem 1941 bksO. Głód, męczarnie, egzekucje, 2-3 mln zabitych żołnierzy. Przez długi czas nie mówiło się głośno o zbrodniach dokonanych na jeńcach wojennych w hitlerowskich stalagach, twierdzi historyk Rolf Keller. Deutsche Welle: Ilu radzieckich jeńców wziął Wehrmacht do niewoli? Ilu z nich zginęło? Rolf Keller: Z pewnością do niewoli wzięto 5,3 - 5,7 mln radzieckich żołnierzy. Co najmniej 2,6 mln, o ile nie nawet 3,3 mln z nich, zmarło w niemieckiej niewoli, czyli ponad połowa. Odsetek zabitych i zmarłych w przypadku innych jeńców wynosił maksymalnie 2 proc. Jak traktowano jeńców? Radzieccy więźniowie wojenni w ujęciu Wehrmachtu byli formalnie jeńcami, ale nie traktowano ich zgodnie z zasadami konwencji genewskiej. Umyślnie gorzej ich żywiono i gorzej traktowano, niż innych. W ramach specjalnego programu selekcji separowano na przykład Żydów i komisarzy politycznych; jeńców wojennych wydawano w ręce SS. Rolf Keller: W Niemczech temat ten nie interesował nikogo po wojnie Wojna ze Związkiem Radzieckim była zapowiedziana przez Hitlera jako "walka eksterminacyjna" (Vernichtungskampf), czyli planowana była śmierć milionów mieszkańców ZSRR. Jeńców wojennych określano jako reprezentantów "żydowsko-bolszewickiego światopoglądu". W hitlerowskiej propagandzie byli oni nazywani "typami przestępczymi", "słowiańskimi podludźmi" czy "wyrzutkami ludzkości". Tylko dlatego, że w przemyśle zbrojeniowym potrzeba było coraz więcej rąk do pracy, przywożono ich do Niemiec. W Niemczech istniały stalagi, czyli "Stammlager fuer Kriegsgefangene" - obozy jenieckie dla szeregowców i podoficerów. Jakie panowały tam warunki? Pierwsze stalagi, tworzone jako obozy jenieckie dla Polaków, Belgów, Francuzów czy Brytyjczyków i Serbów, składały się z baraków. Służyły do rozdziału jeńców jako siły roboczej po różnych firmach czy w rolnictwie. Dla radzieckich jeńców tworzono od 1941 r. coś nowego: tzw. Russen-Lager: 12 dużych obozów dla 20 tys do 50 tys. jeńców, przede wszystkim na Śląsku, w Saksonii, Dolnej Saksonii i w Westfalii. Tam nie było baraków z miejscami noclegowymi i sanitariatami tylko była to wolna przestrzeń ogrodzona drutem kolczastym z wieżami wartowniczymi. Jeńcy musieli nawet w największym zimnie koczować pod gołym niebem. Menażkami grzebali w ziemi jamy, żeby móc się tam schować przed zimnem. Zbadaliśmy dokumenty, listy zgonów i ewidencję cmentarną, gdzie często podawana jest przyczyna zgonu "przez uduszenie się w jamie w ziemi”. Czyli panowały tam straszliwe warunki. Ponieważ internowani nie dostawali dość do jedzenia, jedli korę czy wygrzebywali z ziemi robaki. Szybko szerzyły się choroby, tak że od października 1941 zaczął się masowy pomór. W największych obozach radzieckich jeńców dziennie umierało do 300 osób, które grzebano w zbiorowych mogiłach. Cmentarz stalagu Oerbke (Stalag XI D/321), 1941 Jaki był los jeńców po wyzwoleniu w 1945 r.? Sławetny rozkaz Stalina nr. 270 mówił, że radziecki żołnierz walczy do końca i nigdy nie idzie do niewoli. Każdy jeniec uważany był za zdrajcę. Jemu i jego rodzinie groziły kary. Żołnierzy powracających z Niemiec traktowano najpierw jako potencjalnych kolaborantów: jak można było przeżyć cztery lata w Niemczech w tak strasznych warunkach nie współpracując z Niemcami? Wielu jeńców nie mogło w ogóle wrócić do domu - trafiali do gułagu, obozów sowieckiej bezpieki czy do batalionów karnych. Niewola i więzienie rzutowały na całe ich życie. Temat ten był tabu nawet w rodzinie. O tym się nie mówiło, dlatego jest tak mało relacji świadków historii na ten temat. Także w Niemczech temat ten nie interesował nikogo po wojnie - i także ze względu na konflikt Wschód-Zachód - był on na marginesie aż do lat 90-tych. Działo się tak, pomimo, że w okresie wojny wszyscy doskonale wiedzieli o tym, bo w każdej właściwie miejscowości były brygady pracy składające się z jeńców. Rolnicy wystawiali rachunki za brukiew, którą kradli na polach głodni więźniowie. Ponieważ wielu oddalało się z miejsca pracy w poszukiwaniu jedzenia, ginęli zastrzeleni przez strażników. "Russenlager" Oerbke (Stalag XI D/321), 1941 Czego życzyliby sobie od Niemiec ci, którzy przeżyli? Ich stosunek do Niemiec i do ich ojczyzny jest ambiwalentny. Jeden z rosyjskich historyków napisał: "na koniec stali się ofiarami dwóch dyktatur". Są wdzięczni, kiedy ktoś interesuje się ich losem i kiedy doświadczają takich gestów, jakie robi np. berlińskie towarzystwo "Kontakty", które ocalonym wypłacało po 300 euro z pieniędzy uzyskanych od darczyńców. Te pieniądze przydały im się bardzo. Szacuje się, że żyje jeszcze około dwóch tysięcy ocalałych jeńców; są już w bardzo podeszłym wieku, często schorowani, z minimalnymi rentami, za które nie mogą nawet kupić potrzebnych im lekarstw. W Niemczech toczy się spór nt. odszkodowań. Właściwie nie są one przewidziane dla jeńców wojennych. Jak ocenia to Pan w odniesieniu do byłych rosyjskich jeńców? W myśl konwencji genewskiej jeńcy wojenni powinni być tak samo zaopatrzeni, jak niemieccy żołnierze. W przypadku rosyjskich jeńców tego jednak celowo nie zrobiono. W obawie przed dalszą lawiną roszczeń niemiecka strona kategorycznie odrzuciła wszelkie roszczenia od jeńców. Jest to dylemat nie tylko pod względem prawnym, ale również pod względem etyczno-moralnym. Pożądane byłoby uznanie tych roszczeń nie pod formalnym pojęciem "odszkodowań". Partie opozycyjne Lewica i Zieloni wskazują na to, że radzieccy jeńcy byli ofiarami reżimu hitlerowskiego. Dla mnie, jako historyka, jest to jasne. Istnieje tymczasem dość dowodów na zbrodnie popełnione przez hitlerowców na radzieckich jeńcach wojennych. Oni sami życzyliby sobie, żeby strona niemiecka publicznie się do tego przyznała. Prezydent RFN Joachim Gauck stwierdził już, że miało to miejsce; brak jeszcze tylko ustosunkowania się do nich Bundestagu. rozmawiała Andrea Grunau Historyk Rolf Keller od 25 lat zajmuje się tematem radzieckich jeńców wojennych. Uczestniczył w niemiecko-rosyjskim projekcie badawczym, w trakcie którego dokonano weryfikacji akt jeńców niemieckich, które po roku 1945 dostarczono do Moskwy. Jako działacz organizacji dbającej o miejsca pamięci ma kontakt z wieloma ocalałymi jeńcami. Kartoteki robotników przymusowych W czasie gdy w Kijowie świętowano Dzień Niepodległości Ukrainy, separatyści w Doniecku wystawiali na pokaz jeńców ukraińskich, wyzywając ich od „faszystów”. Podczas gdy w Kijowie 1500 żołnierzy defilowało na Majdanie i prezydent Ukrainy Petro Poroszenko zapowiadał dodatkowe środki na cele obronne (w sumie ponad 2 mld euro), w Doniecku maszerowali wystawieni na pokaz jeńcy wojenni. Donoszą o tym reporterzy AFP oraz naoczni świadkowie, z którymi rozmawiała agencja Reutera. Są też już zdjęcia przedstawiające to upokarzające widowisko: widać na nich mężczyzn prowadzonych po ulicach Doniecka. Wiele wskazuje na to, że są to pojmani żołnierze ukraińskich sił rządowych. Idących z opuszczonymi głowami mężczyzn, strzeżonych przez uzbrojonych rebeliantów, piesi obrzucają wyzwiskami. Upokarzanie i poniżanie jeńców wojennych jest zakazane Konwencja o traktowaniu jeńców wojennych (III Konwencja Genewska) zakazuje między innymi zamachów na godność osobistą jeńców wojennych a w szczególności poniżającego i upokarzającego traktowania. Demonstracja siły Kijowskie przywództwo starało się dziś zademonstrować siłę na Majdanie: setki żołnierzy, pojazdy opancerzone, samochody ciężarowe, wyrzutnie rakietowe. Prezydent Poroszenko zapewnił wprawdzie, że Ukraina nie chce wojny: „wybieramy pokój”, ale w tym samym wystąpieniu zapowiedział, że zwiększy budżet na obronę. Końca walk nie widać Zarówno w obwodzie donieckim jak i w Ługańsku, w pobliżu granicy z Rosją, w minionych dniach raz po raz dochodziło do gwałtownych starć. Według ONZ, w walkach we wschodniej Ukrainie, zginęło ponad 2000 osób. Dziś granaty uszkodziły szpital i prosektorium w Doniecku. Brak informacji o ofiarach. Nie dalej jak wczoraj ( kanclerz Niemiec Angela Merkel podkreśliła w czasie wizyty w Kijowie, że uregolowanie konfliktu powinno nastąpić w sposób pokojowy. AFP, Reuters / Iwona D. Metzner Informacje na temat obrony Ukrainy możesz śledzić całą dobę w naszej RELACJI NA ŻYWO Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu. Jeśli nie chcesz przegapić żadnych istotnych wiadomości — zapisz się na nasz newsletter Erdogan wycofuje weto wobec przystąpienia Finlandii i Szwecji do NATO. Porażka Rosji Turcja wycofała swój sprzeciw wobec wniosków o członkostwo w NATO złożonych przez Finlandię i Szwecję, torując tym samym drogę tym dwóm krajom do przystąpienia do sojuszu wojskowego. Trzy kraje podpisały protokół ustaleń w Madrycie we wtorek wieczorem, przed szczytem przywódców NATO. — To wzmocni naszą obecność w tej części świata — powiedział Jens Stoltenberg, sekretarz generalny Sojuszu Północnoatlantyckiego. Pentagon zapowiada zwiększenie sił w Polsce Stany Zjednoczone utrzymają obecne i będą dążyć do dalszego zwiększenia sił rotacyjnych w Polsce — oznajmił Pentagon w oświadczeniu, podsumowującym ogłoszone w środę nowe zobowiązania USA do wzmocnienia europejskiego bezpieczeństwa. Joe Biden zapowiada powstanie kwatery amerykańskiej armii w Polsce W Polsce powstanie stała kwatera główna V korpusu armii USA — zapowiedział prezydent Stanów Zjednoczonych Joe Biden. Stoltenberg po historycznym szczycie NATO: Rosja największym zagrożeniem dla świata Po pierwszym dniu historycznego szczytu w Madrycie przywódcy państw NATO stwierdzili we wspólnej deklaracji, że Rosja jest największym zagrożeniem dla bezpieczeństwa sojuszników oraz pokoju na świecie. Jens Stoltenberg zapewnił, że Ukraina może liczyć na sojusz tak długo, jak będzie to konieczne oraz przedstawił nową koncepcję strategiczną NATO. Obrońcy Azowstalu wracają z niewoli. To największa wymiana jeńców od początku inwazji Rosji na Ukrainę W wyniku wymiany jeńców wojennych 144 obrońców Ukrainy zostało zwolnionych z rosyjskiej niewoli. Wśród nich znalazło się 95 obrońców Azowstalu, w tym 42 żołnierzy Pułku Azow — poinformował Główny Zarząd Wywiadu Ministerstwa Obrony Ukrainy. Ukraińcy zadają duże straty, Kijów chce powtórzyć manewr. Nowy raport Ukraińcy wycofują się w obwodzie ługańskim, zadając Rosjanom straty, by doprowadzić do przedwczesnej kulminacji rosyjskiej ofensywy. Następny etap może zależeć od zdolności Rosji do regeneracji sił straconych w bitwie o Siewierodonieck – ocenił amerykański Instytut Studiów nad Wojną (ISW). Polski wywiad przechwycił nagrania. "Wśród rosyjskich żołnierzy narasta frustracja" Agencja Wywiadu przechwyciła rozmowy rosyjskich żołnierzy wykonane podczas trwającej agresji na Ukrainę — poinformował rzecznik prasowy ministra koordynatora służb specjalnych Stanisław Żaryn. Dodał, że ich treści są dalekie od propagandowych przekazów Rosji. Gafa kanclerza Scholza. "Żenujący napad arogancji" Olaf Scholz zapytany przez dziennikarkę "Deutsche Welle" Rozalię Romaniec o gwarancje dla Ukrainy, najpierw się uśmiechnął, a następnie nie odpowiedział. Zachowanie kanclerza Niemiec na konferencji po szczycie G7 wywołało falę komentarzy w sieci i zarzuty o arogancję wobec dziennikarki "DW". Wołodymyr Zełenski o chorobie Putina. "To znacznie poważniejsze dolegliwości" Przywódca Rosji Władimir Putin cierpi na chorobę braku szacunku wobec Ukrainy, terytorialnej ekspansji i tortur dokonywanych w naszym kraju. To znacznie poważniejsze dolegliwości, niż choroba rozumiana w sensie zdrowotnym — ocenił w środę prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski w rozmowie z amerykańską telewizją NBC. Zełenski przestrzega: Te kraje będą dla Rosji następne. Także Polska Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski powiedział, zwracając się do uczestników szczytu NATO w Madrycie, że mają do czynienia z wyborem: albo wsparcie Ukrainy i jej zwycięstwo, albo w przyszłości "odroczona" wojna Rosji z Sojuszem Północnoatlantyckim. Wołodymyr Zełenski pokazał nowe nagranie z ataku na centrum handlowe. "Terroryzm państwowy" Wołodymyr Zełenski przedstawił dziś w mediach społecznościowych nowe nagranie z ataku na centrum handlowe w Krzemieńczuku. Jak mówi, jest to jeden z dowodów na to, że działania Rosjan są aktami "państwowego terroryzmu". — Rosjanie chcieli zabić jak najwięcej ludzi w spokojnym mieście, w zwykłym centrum handlowym — powiedział.

lista polskich jeńców wojennych w niemczech